Tekst wprowadzenia  01.2007 r.

Polska. Ziemia Bocheńska; woj. małopolskie

Region fizycznogeograficzny Polski:  Pogórze Wiśnickie w obrębie Pogórza Zachodniobeskidzkiego oraz Podgórze Bocheńskie i Nizina Nadwiślańska w obrębie Kotliny Sandomierskiej

Harmonia krajobrazu wsi tradycyjnej, wsi odchodzącej

Ziemi Bocheńskiej

M a r e k   A n g i e l

z d j ę c i a   i   s ł o w o 

Zrobione w WebWave CMS

Wieś tradycyjna Ziemi Bocheńskiej w swym materialnym kształcie i harmonijnej formie, ukształtowała się w wieku XIX i trwała do końca wieku XX. Przystawała do warunków geograficznych i tradycji etnicznych regionu krakowskiego. Wieś tradycyjna była drewniana. Wiejskie chałupy, budynki gospodarcze, pomocnicze budowano z drewna w konstrukcji "na zrąb" albo w konstrukcji mieszanej. Dachy  do  lat  50.  XX  wieku  poszywano  słomą,  a  od  lat  60.  były  kryte  dachówką  ceramiczną oraz eternitem. Zmiany ustrojowe w Polsce po roku 1989 uruchomiły przemiany społeczne oraz cywilizacyjne  na  Ziemi  Bocheńskiej. Jedną  z  konsekwencji  tych  przemian  jest  zmierzch  wsi tradycyjnej  w  kształcie  znanym  wcześniej  oraz  powszechnie  obecnym  w  tym  regionie  do początku   XXI  wieku.​

 

***

Materię  wsi  tradycyjnej  Ziemi  Bocheńskiej  cechowała  duża  gęstość  i  jednorodność  architektury o  układzie  logicznym i  przejrzystym, a  także  jednostajny  rytm  ciągu  zagród  z wieloma  miejscami o charakterze kameralnym. Zabudowę wsi tradycyjnej należy uznać za harmonijną gdyż układem przestrzennym, formą oraz proporcjami brył budynków dostosowana była do charakterystycznego rytmu  przebieg  głównych  elementów  rzeźby  terenu  Pogórza  Wiśnickiego i  Kotliny Sandomierskiej. W budownictwie wiejskim dominował kolor drewna (wiele odcieni brązu), kolor wapna (biały, biały wraz z niebieskim, biały plus indygo), kolor lokalnych skał - głównie piaskowców i gliny (żółty, beżowy) oraz kolor ceramiki budowlanej (ceglasty, czerwony), a także ugier (żółtobrunatny) oraz odcienie zieleni z domieszką bieli.​

 

***

Zamieszczone poniżej postery zawierające około 240 zdjęć z całego regionu, są swoistym dokumentem ukazującym HARMONIĘ TREŚCI, FORMY I PROPORCJI ORAZ HARMONIĘ BARW KRAJOBRAZU wsi tradycyjnej Ziemi Bocheńskiej. Przedstawiają zatem syntetyczny obraz wiejskiego krajobrazu kulturowego tego regionu - krajobrazu, który  odszedł,  i  który  odchodzi  do  przeszłości  szybkimi  krokami.

 

***

Prezentowane  zdjęcia  pochodzą  z  lat  1998-2006.  Większa część  tych  fotografii ma charakter unikatowy  gdyż  przedstawia  obiekty  nieistniejące  już  w  roku  2007,  gdy  był  pisany  ten  tekst. Odeszły w niebyt wiejskie chałupy, stodoły, obory, stajnie, chlewy, kurniki, spichlerze oraz inne zabudowania gospodarcze, które zostały rozebrane, zdewastowane, spalone, opuszczone, lub przebudowane tak,  by  mogły  pełnić  funkcję  inną  niż  dotychczas.

 

***

Ziemia Bocheńska leży w obrębie Polskich Karpat na terenie Małopolski. Zajmuje obszar położony między  rzekami  Rabą  a  Uszwicą  i  ma  powierzchnię  około  650 km kw. Część południowa tego regionu leży na obszarze Pogórza Wiśnickiego będącego pogórskim fragmentem Zewnętrznych Karpat Zachodnich, natomiast część północna położona jest w Kotlinie Sandomierskiej, na terenach Północnego  Podkarpacia.  Stolicą  tej  ziemi  jest  miasto  Bochnia.

 

przejdź do góry

strony bieżącej

przejdź do strony

"O krajobrazach kulturowych Polski"

Harmonia krajobrazu wsi tradycyjnej Ziemi Bocheńskiej. Zdjęcia z lat 1998-2006